جمع فرعی ۰ تومان
Email :13
«نهضت گل‌مالی بلوط‌ها در ایلام؛ از زخم تا زندگی دوباره – گزارش مفصل از حرکت خداپسندانه بچه‌های محیط زیست استان»
—
مقدمه
در دل کوهستان‌های بکر استان ایلام، جایی که بلوط‌های هزارساله دست به آسمان بلند شده‌اند، حرکتی کوچک اما الهام‌بخش در حال شکل‌گیری است: پانسمان تنه‌ی درختان زخمی با گل محلی، با هدف حفظ حیات و مقابله با خشکیدگی و حملات آفات. این اقدام، با هدف نجات بلوط‌های آسیب‌دیده و احیای طبیعتی است که به واسطه‌ی تخریب‌های طبیعی و انسانی در معرض خطر قرار گرفته‌اند. نوشتهٔ پیش‌ِرو، گزارشی جامع، دقیق و خواندنی است از این حرکت خداپسندانه که توسط فرزندان محیط زیست استان ایلام به اجرا درآمده.
—
بخش اول: آشنایی با خلف‌ماجرا و انگیزه‌ها
۱. بلوط؛ درختی که ریه‌های اکوسیستم کوهستانی است
درخت بلوط، نه تنها نمادی از شکوه جنگل‌های غرب کشور است، بلکه سال‌هاست که «ریه‌ی طبیعی» منطقه را شکل داده است. پوسیدگی، صدمات انسانی، تجمع حیوانات، خشکسالی و حملات قارچ‌ها و آفات، تهدیدی جدی برای بقای این درختان سرزنده به شمار می‌آید.
۲. شکل‌گیری گروه «بچه‌های محیط زیست ایلام»
جوانانی علاقمند به طبیعت و دغدغه‌مند محیط زیست، با حمایت دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی استان، تشکیل گروهی داوطلب موسوم به «شبکه جوانان حافظ جنگل» را آغاز کردند. هدف اولیه‌ی این گروه، شناسایی درختان آسیب‌دیده و توسعه روش‌هایی برای ترمیم و احیای آنها بود.
۳. ایده‌ی معالجه با گل محلی
الهام گرفته از شیوه‌های سنتی حفاظت از درختان، به ویژه در مناطق کوهستانی زاگرس، اعضای گروه تصمیم گرفتند با استفاده از گل محلّی (خاک سرخ مخلوط با مواد ضدعفونی‌کننده طبیعی)، زخم‌های تنه بلوط را بپوشانند تا مانع نفوذ آفات و قارچ شوند.
—
بخش دوم: گزارش میدانی – روایت حرکت از نزدیک
۱. آغاز روز – حرکت به سوی جنگل‌های دور دست
در روز گزارش، تیم متشکل از جوانان داوطلب، پس از بررسی نقشه و شناسایی بلوط‌های بیمار، صبح زود با تجهیزات سبک و گل آماده شده، به دل جنگل زدند. عبور از شیب‌های تند، گذر از پشته‌های سنگلاخ و تلاش برای پیدا کردن بلوط‌های دقیقاً آسیب‌دیده، در همان ابتدا تلاش گروه را نشان می‌داد.
۲. ابزار و روش کار
گل سرخ محلی + مقداری آب گل‌آلود
مواد ضدعفونی‌کننده طبیعی مثل عصاره برخی گیاهان بومی
فرچه و کاردک کوچک برای حذف بافت‌های مرده
دستکش، پوشش محافظ و کیسه‌ی جمع‌آوری زائدات
تیم، ابتدا قسمت‌های پوسیده یا شکسته‌ی تنه‌ها را به‌روزرسانی و تمیز کرد، سپس گِل ضدعفونی‌شده را با دقت تمام و با ضخامت مشخص، روی زخم‌ها مالید.
۳. تجربه عضو محیط زیست: روایت یکی از شرکت‌کنندگان
«وقتی دستم را روی تنه‌ی شکسته‌ی بلوط گذاشتم، احساس کردم نبضی ضعیف در آن جریان دارد. گِل را آرام و با عشق مالیدم و احساس کردم چیزی درونی دارد نفس می‌کشد. این لحظه برایم هیچوقت فراموش نخواهد شد.»
۴. تعداد درختان درمان‌شده
در دوره‌ی نخست این حرکت، حدود پنجاه تنه بلوط مختلف، از بلوط‌های چندصدساله تا بلوط‌های جوان‌تر، تحت پوشش عملیاتی قرار گرفتند. هر درخت، با دقت ثبت شد: مختصات GPS، نوع ضایعه، نام مخفف گروه داوطلب، زمان اجرا و تاریخ پیگیری مجدد.
—
بخش سوم: فواید زیست‌محیطی و اجتماعی
جلوگیری از گسترش قارچ‌ها و آفات چوب‌خواری: با بستن زخم روی تنه، مسیر ورود حشرات و قارچ‌ها بسته می‌شود.
افزایش احتمال حفظ و بقای درخت‌های ارزشمند: برخی بلوط‌ها بیش از ۲۵۰ سال عمر دارند؛ نگه‌داری آنها ارزش اکولوژیکی بالایی دارد.
ارتقای آگاهی عمومی: حضور مستند و تصویری گروه در منطقه باعث شده است مردم محلی نیز آگاه شوند و مشارکت بیشتری نشان دهند.
ایجاد فرهنگ مراقبت پراکنده: این روش ساده می‌تواند الگویی باشد برای مناطق دیگر و گروه‌های مختلف محیط زیستی در زاگرس و فراتر از آن.
—
بخش چهارم: تحلیل اجتماعی، فرهنگی و معنوی
۱. معنای «کاری خداپسندانه»
آنچه این فعالیت را متمایز می‌سازد، نه صرفاً جوانمردانه بودن آن، بلکه بعد معنوی‌اش است: نجات موجودی زنده، بدون چشم‌داشت، در برابر تخریب یا فراموشی.
۲. همبستگی جامعه با طبیعت
این حرکت نشان داد وقتی مردم محلی و داوطلبان با انگیزه به کمک طبیعت می‌آیند، فرآیند حفظ و احیای منابع طبیعی، ساده‌تر و پایا‌تر می‌شود.
۳. بازتاب خبری و رسانه‌ای
پخش تصاویر پانسمان تنه‌ها در فضای مجازی، همراه با هشتگ‌هایی مانند #نجات_بلوط و #محیط‌زیست_ایلام، منجر به توجه گروه‌های خبری کوچک منطقه و حتی برخی سایت‌های کشوری شد.
—
بخش پنجم: تأثیر بلندمدت و پیگیری
۱. پایش دوره‌ای
اعضای گروه متعهد شدند هر سه ماه یک‌بار به محل پروژه بازگردند، وضعیت زخم‌ها و روند بهبود را ثبت کنند، و در صورت نیاز گِل مجدد بمالند.
۲. آموزش محلی به روستاییان
در راستای ادامه حرکت، دوره‌های آموزشی رایگان در روستاهای اطراف برگزار شد تا مردم بتوانند در صورت رویت درختان آسیب‌دیده، خود اقدام اولیه را انجام دهند یا با گروه تماس بگیرند.
۳. توسعه به مناطق دیگر
برنامه‌هایی در دست بررسی است تا این طرح مشابه در دامنه‌های دیگر زاگرس از جمله استان‌های هم‌جوار نیز اجرا شود.
—
بخش ششم: توصیه‌ها و دعوت به مشارکت
به مردم و مخاطبان سایت:
اگر در منطقه‌تان بلوط یا درخت زخمی مشاهده کردید، سریعا با گروه‌های محیط زیستی یا دفاتر منابع طبیعی تماس بگیرید.
عکس‌هایی به همراه مختصات دقیق ارسال کنید تا تیم بتواند به محل مراجعه و مداخله مناسبی انجام دهد.
اگر امکاناتی مثل فرچه، گِل یا فضای ذخیره‌سازی را دارید، آن را در اختیار گروه‌ها قرار دهید.
به گروه‌های دولتی و سازمان‌های محیط زیست:
پیشنهاد می‌شود این طرح در قالب پروژه‌هایی با بودجه مشخص، توسعه پیدا کند و داوطلبان محلی را بیشتر حمایت کند.
آموزش رسمی و استفاده از الگوهای علمی در کنار روش سنتی می‌تواند اثربخشی را افزایش دهد.
—
بخش هفتم: نتیجه‌گیری
این حرکت زیبا و خداپسندانه، نه تنها مرهمی بر تنه‌ی زخمی بلوط‌ها بود، بلکه پیام امیدی به دل هر دوست‌دار طبیعت فرستاد: هنوز هم کسانی هستند که بی‌هیچ چشم‌داشتی، دل به کوه و دشت می‌زنند تا زندگی دوباره به درخت بازگردد. کاری از دل طبیعت، برای طبیعت.
—
بخش هشتم: ضمایم و پیوست‌ها
⚙️ جدول خلاصه پروژه (پیوست)
عنوان محتوا
نام پروژه نجات بلوط‌های زخمی با روش گل‌مالی محلی
منطقه اجرا جنگل‌های بلوط استان ایلام
تعداد درخت درمان‌شده حدود ۵۰ تنه در فاز نخست
مواد استفاده‌شده خاک سرخ، عصاره گیاهان طبیعی، محلول ضدعفونی‌کننده
زمان شروع تابستان ۱۴۰۳
تیم اجرا شبکه جوانان حافظ جنگل – بچه‌های محیط زیست ایلام
پایش مجدد سه ماهه تکرار تا یک سال آینده
🎥 تصاویر مرتبط
عکس‌هایی از تنه‌های گِل‌مالی‌شده
تصاویر گِل آماده‌شده در کارگاه
عکس‌هایی از اعضای گروه در حال کار و آموزش محلی
(می‌توانید با درج گالری تصویری ویدئویی، گزارش تصویری منتشر کنید.)
—
بخش نهایی: دعوت به مشارکت در «سیروان پیگیر»
ما در سیروان پیگیر، به‌پاس این حرکت بی‌ادعا اما الهام‌بخش، شما مخاطب گرامی را دعوت می‌کنیم:
پیام، عکس و تجربه خود را برای ما بفرستید اگر مشابه این حرکت را در منطقه‌تان مشاهده کردید.
با هشتگ #نجات_بلوط پست کنید و به انتشار فرهنگ حفاظت از طبیعت کمک کنید.
حمایت نمادین یا مادی از این گروه می‌تواند موج خوبی برای ادامه حرکت ایجاد کند.
